Đại Lai - Điểm sáng trên bản đồ nông thôn mới Bắc Ninh

Từ những khó khăn ban đầu…

Bắc Ninh, vùng đất cổ kính với những làn điệu quan họ ngọt ngào, những ngôi chùa trầm mặc và những làng nghề truyền thống, đang từng ngày thay da đổi thịt, tạo nên một bức tranh tươi sáng, tràn đầy sức sống cho vùng đất Bắc Ninh - Kinh Bắc, nhờ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.

Xuất phát điểm là một tỉnh thuần nông với nhiều khó khăn, Bắc Ninh đã mạnh dạn đổi mới tư duy, cách làm, tập trung huy động mọi nguồn lực cho xây dựng NTM. Từ những cánh đồng thẳng cánh cò bay, những con đường đất bụi bặm đã được thay thế bằng những tuyến đường bê tông rộng rãi, những ngôi nhà cao tầng khang trang, những trường học, trạm y tế hiện đại.

Tuy nhiên, hành trình xây dựng NTM của Bắc Ninh không tránh khỏi có những trở ngại. Những ngày đầu, cơ sở hạ tầng còn nhiều yếu kém, nguồn vốn đầu tư hạn chế, nhận thức của một bộ phận người dân về NTM chưa đầy đủ... Tuy nhiên, với sự quyết tâm cao độ, cùng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Bắc Ninh đã từng bước vượt qua khó khăn, đạt được những kết quả ấn tượng.

Đến nay, 100% số xã trong tỉnh đã đạt chuẩn NTM, có 09 xã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao (trong đó có 04 xã đã trở thành phường). Những thành quả đó đã góp phần thay đổi diện mạo của vùng quê; thay đổi trong nhận thức, tư duy và cách làm của người dân; đời sống vật chất và tinh thần của người dân từ đó được nâng cao đáng kể.

Để Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM đạt hiệu quả cao, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Ninh cho biết, Sở đã và đang thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đến năm 2025 như: Đẩy mạnh hơn nữa công tác truyền thông với nhiều hình thức phong phú, đa dạng, thiết thực về phong trào “Bắc Ninh chung sức xây dựng NTM”; tôn vinh, khen thưởng tập thể, cá nhân, mô hình tiêu biểu trong thực hiện phong trào thi đua. Đồng thời, quyết liệt hơn nữa trong chỉ đạo, đôn đốc các địa phương tập trung triển khai hiệu quả các nội dung, giải pháp của chương trình tại Kế hoạch số 387/KH-UBND ngày 01/7/2021 của UBND tỉnh; quyết tâm hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM của tỉnh giai đoạn 2021-2025 tại Thông báo số 3815/TB-BNN-VPĐP ngày 28/5/2024 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Kế hoạch số 387/KH-UBND ngày 01/7/2021 của UBND tỉnh.

Tiếp tục chỉ đạo duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM, NTM nâng cao đối với các xã, cấp huyện đã đạt chuẩn/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Đối với các địa phương (cấp huyện, xã, thôn) trong kế hoạch đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025, tổ chức rà soát, đánh giá thực trạng, xác định rõ lộ trình, khả năng thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ trong năm 2024, năm 2025, làm cơ sở để tập trung chỉ đạo, bố trí nguồn lực thực hiện.

… đến điển hình tiên tiến

Giữa bức tranh chung đó, xã Đại Lai, huyện Gia Bình nổi lên như một điểm sáng tiêu biểu, là minh chứng rõ nét cho sự hiệu quả của chương trình NTM. Từ một xã thuần nông vào năm 2015, chỉ chưa đầy 10 năm, xã đã "thay da đổi thịt" ngoạn mục, hoàn thành 19/19 tiêu chí NTM nâng cao, thu nhập bình quân đầu người đạt 73,3 triệu đồng/năm.

Những con đường đất lầy lội ngày nào nay đã được thay thế bằng những con đường bê tông trải dài, sạch đẹp. Những ngôi nhà tranh vách đất đã nhường chỗ cho những ngôi nhà kiên cố, khang trang. Trường học, trạm y tế được xây dựng mới, đáp ứng nhu cầu học tập và chăm sóc sức khỏe của người dân.

Nhưng điều đáng quý hơn cả là sự thay đổi trong nhận thức và cách làm của người dân. Họ không còn trông chờ ỷ lại mà đã chủ động tham gia vào quá trình xây dựng NTM, từ việc hiến đất làm đường, đóng góp ngày công đến việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất.

Mới đây, ngày 09/10/2024, Đoàn đại biểu hơn 60 người của tỉnh Phú Thọ cũng đã về thăm quan, học tập kinh nghiệm mô hình xây dựng NTM nâng cao của xã Đại Lai. Đại diện của đoàn tỉnh Phú Thọ cũng đã đánh giá rất cao mô hình xây dựng thành công của Đại Lai.

Sự hòa quyện giữa ý Đảng - lòng dân

Chia sẻ về công cuộc xây dựng NTM của Đại Lai, ông Nguyễn Văn Đức, Chủ tịch UBND xã Đại Lai cho biết: Ngay từ đầu, xã Đại Lai đã xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận cao của nhân dân. Bên cạnh đó, xã cũng chú trọng chuyển dịch cơ cấu kinh tế, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân.

Đại Lai đã mạnh dạn thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, từ đó nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tăng thu nhập cho người dân; phát triển các hình thức kinh tế tập thể, khuyến khích thành lập hợp tác xã, tổ hợp tác để liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm.

Ngoài chú trọng tập trung phát triển kinh tế, Chủ tịch UBND xã Đại Lai thông tin thêm, Đại Lai còn đặc biệt quan tâm đến bảo vệ môi trường và gìn giữ bản sắc văn hóa. Xã đã triển khai hiệu quả kế hoạch phân loại, xử lý rác thải tại hộ gia đình bằng công nghệ vi sinh IMO, góp phần xây dựng cảnh quan môi trường "sáng - xanh - sạch - đẹp"; các di tích lịch sử, văn hóa được quan tâm, trùng tu, tôn tạo, góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của quê hương.

Câu chuyện thành công của Đại Lai là minh chứng sống động cho thấy sức mạnh của việc đoàn kết, đồng lòng; là sự hòa quyện giữa ý Đảng - lòng dân. Để xây dựng NTM thành công, cần có sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, vào cuộc của cả hệ thống chính trị, huy động sự tham gia tích cực của người dân, kết hợp với việc phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, bảo vệ môi trường và gìn giữ bản sắc văn hóa.

Theo đánh giá của ông Nguyễn Công Trình, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Ninh: “Thành công của Đại Lai đến từ nhiều yếu tố, trong đó phải kể đến sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận, chung sức, đồng lòng của nhân dân. Bên cạnh đó, xã cũng đã phát huy tốt vai trò chủ thể của người dân, huy động nguồn lực trong nhân dân, kết hợp với sự hỗ trợ của Nhà nước”.

Những thành quả đạt được trong xây dựng NTM thời gian qua đã góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Bắc Ninh, khẳng định tính đúng đắn trong chủ trương xây dựng NTM của Đảng và Nhà nước. Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Ninh cũng nhìn nhận, ngoài những kết quả đạt được ở Đại Lai nói riêng và toàn tỉnh Bắc Ninh nói chung, để về đích NTM nâng cao, tỉnh cần tiếp tục phát huy những thành quả đạt được, đồng thời khắc phục những tồn tại, hạn chế.

Hiện tỉnh đang nỗ lực phấn đấu để đến hết năm 2025 có trên 50% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 30% số xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, có ít nhất 2 huyện đạt chuẩn NTM nâng cao; 50 thôn đạt chuẩn thôn kiểu mẫu, qua đó góp phần xây dựng một Bắc Ninh giàu đẹp, văn minh, hiện đại.

Từ câu chuyện của Đại Lai, có thể rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu cho các địa phương khác trong tỉnh, và có thể là mô hình cho các địa phương lân cận ngoài tỉnh học hỏi.

Một là, cần có sự lãnh đạo, chỉ đạo đồng bộ, quyết liệt của các cấp ủy Đảng, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở. Hai là, xây dựng NTM là công việc của toàn dân, vì vậy cần phải phát huy vai trò chủ thể của người dân, huy động sự tham gia tích cực của người dân vào tất cả các giai đoạn.

Ba là, cần có cơ chế, chính sách phù hợp để huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực xã hội hóa. Bốn là, tập trung chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Năm là, chú trọng bảo vệ môi trường sinh thái, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của địa phương.

Với sự nỗ lực, quyết tâm của cả hệ thống chính trị và người dân, tin tưởng rằng, Bắc Ninh sẽ hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, góp phần xây dựng quê hương Bắc Ninh - Kinh Bắc ngày càng giàu đẹp, văn minh.